Năng lượng sạch và sự phát triển của nó đã trở thành một chủ đề quan trọng và khẩn cấp trên toàn thế giới, khi chúng ta đối mặt với các thách thức về biến đổi khí hậu và tăng cường bền vững. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu về tình hình phát triển năng lượng sạch trên toàn thế giới và tại Việt Nam, đồng thời nêu rõ vai trò của nhà nước trong đầu tư và phát triển năng lượng sạch.
Với quan điểm phát triển xanh, bền vững, nguồn năng lượng tái tạo trong đó năng lượng gió, mặt trời trong những thập kỷ tới sẽ là nguồn năng lượng cơ bản của hệ thống năng lượng/hệ thống điện và góp phần trọng yếu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Năng lượng sạch là một khía cạnh quan trọng của nỗ lực toàn cầu để giảm thiểu tác động của ngành công nghiệp năng lượng đến biến đổi khí hậu và tối ưu hóa sử dụng nguồn tài nguyên tự nhiên. Dưới đây là một số phát triển quan trọng trên toàn thế giới:
Năng lượng mặt trời đang trải qua sự bùng nổ với việc giảm giá các công nghệ năng lượng mặt trời. Các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ và Ấn Độ đã đầu tư mạnh mẽ vào nguồn năng lượng mặt trời và xây dựng các trạm điện mặt trời lớn.
Các trạm điện gió trên toàn thế giới ngày càng phát triển. Các quốc gia châu Âu như Đức và Tây Ban Nha đang dẫn đầu trong việc sử dụng năng lượng gió để cung cấp điện.
Năng lượng thủy điện đã được sử dụng rộng rãi từ lâu và vẫn là một nguồn năng lượng quan trọng trong nhiều quốc gia.
Các dự án năng lượng hạt nhân đang phát triển ở nhiều nơi, đặc biệt là ở các quốc gia có nhu cầu năng lượng lớn như Trung Quốc và Ấn Độ.
Năng lượng sinh học thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp và sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu lãng phí và sử dụng lại tài nguyên tự nhiên.
Việt Nam, như nhiều quốc gia khác, đã cam kết thúc đẩy phát triển năng lượng sạch như một phần quan trọng của chiến lược năng lượng quốc gia.
Theo Báo công thương, TSKH.Mai Duy Thiện – Chủ Tịch Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam dẫn nghiên cứu của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho thấy, đầu tư vào năng lượng sạch toàn cầu đã cao hơn nhiều so với trước đây vào thời điểm Thỏa thuận chung Paris được ký kết vào năm 2015.
Theo đó, tốc độ tăng trưởng đầu tư hàng năm vào năng lượng sạch trung bình trong 5 năm sau thỏa thuận khí hậu Paris chỉ hơn 2%. Năm 2020, tỷ lệ đã tăng lên 12%, năm 2022 đầu tư cho năng lượng sạch dự kiến đạt 1400 tỷ USD chiếm gần 60% tổng đầu tư cho toàn ngành năng lượng.
Tổng đầu tư toàn cầu cho chuyển đổi năng lượng tăng từ 250 tỷ USD năm 2010 lên 500 tỷ USD năm 2020 và đặc biệt là tới 755 tỷ USD (gấp hơn 3 lần 2010) vào năm 2021. Trong đó, năm 2021 đầu tư cho phát triển năng lượng tái tạo (chủ yếu là điện gió và điện mặt trời) đã thu hút được 366 tỷ USD cho dự án mới (chiếm khoảng 70% tổng đầu tư các dự án nguồn điện mới), nửa đầu năm 2022 đã có 226 tỷ USD đầu tư cho năng lượng tái tạo.
Dự báo của IEA, đến năm 2025, năng lượng tái tạo sẽ trở thành nguồn sản xuất điện chính, cung cấp 1/3 lượng điện trên thế giới. Uớc tính, công suất điện gió và điện mặt trời sẽ vượt công suất của điện khí vào năm 2023 và nhiệt điện than vào năm 2024
Như vậy, chuyển đổi năng lượng và phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo đã là xu hướng chủ đạo trong phát triển năng lượng, phát triển nguồn điện và là tất yếu trong phát triển bền vững, phát triển xanh trên thế giới.
Dưới đây là một số năng lượng sạch đang phát triển và quan trọng tại Việt Nam:
Năng Lượng Mặt Trời: Việt Nam có điều kiện tự nhiên lý tưởng để phát triển năng lượng mặt trời. Trong vài năm qua, các trạm điện mặt trời lớn đã được xây dựng và đưa vào hoạt động. Việt Nam đang dần trở thành một trong những thị trường năng lượng mặt trời phát triển nhanh chóng.
Năng Lượng Gió: Năng lượng gió cũng đang phát triển tại Việt Nam, với việc xây dựng các trạm điện gió ở các khu vực có gió mạnh.
Năng Lượng Thủy Điện: Việt Nam có một số dự án thủy điện quan trọng như dự án Sơn La và dự án Hòa Bình, giúp cung cấp năng lượng sạch và điện đến nhiều vùng khu vực.
Trong những năm vừa qua, đặc biệt là 4 – 5 năm gần đây, đầu tư cho năng lượng sạch, năng lượng tái tạo (NLTT) (gió, mặt trời) ở nước ta phát triển vượt bậc, tính đến thời điểm hiện tại, tổng công suất các nhà máy điện NLTT và thủy điện vừa và lớn đạt 43.126 MW, chiếm 55,2% tổng công suất hệ thống điện của Việt Nam (78.121 MW), trong đó điện gió 4.126 MW, điện mặt trời mái nhà 7.660 MW, điện mặt trời trang trại 8.904 MW, thủy điện 22.111MW, điện sinh khối 325 MW. Hệ thống điện Việt Nam có quy mô lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Về điện mặt trời, Việt Nam đứng trong top 10 quốc gia có công suất lắp đặt điện mặt trời cao nhất.
Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc đầu tư và phát triển năng lượng sạch. Các hoạt động của nhà nước có thể bao gồm:
Chính Sách Hỗ Trợ: Nhà nước có thể thiết lập các chính sách để khuyến khích đầu tư vào năng lượng sạch, ví dụ như giảm thuế hoặc cung cấp hợp đồng dài hạn cho nguồn năng lượng tái tạo.
Đầu Tư Trực Tiếp: Nhà nước có thể đầu tư trực tiếp vào các dự án năng lượng sạch, bao gồm cả việc xây dựng và vận hành các trạm điện mặt trời hoặc gió.
Quản Lý Và Điều Hành: Nhà nước cũng có trách nhiệm quản lý và điều hành ngành năng lượng để đảm bảo tính ổn định và bền vững.
Phát Triển Khoa Học Và Công Nghệ: Nhà nước có thể đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ mới để tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng sạch.
Năng lượng sạch đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của ngành công nghiệp năng lượng đối với môi trường và tạo ra một nguồn cung cấp năng lượng bền vững cho tương lai.
Tại Việt Nam và trên toàn thế giới, các nỗ lực đầu tư và phát triển năng lượng sạch đang được thúc đẩy, với vai trò quan trọng của nhà nước trong quá trình này. Việc phát triển các nguồn năng lượng sạch như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện và năng lượng hạt nhân sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng một tương lai sáng hơn và bền vững cho thế giới.